Autisme en angst: effectieve tips hoe om te gaan met overprikkeling.

Wat is de relatie tussen autisme en angst?

Autisme en angst gaan vaak hand in hand. Veel mensen met autisme ervaren angst als een dagelijkse uitdaging. Dit kan voortkomen uit een verhoogde gevoeligheid voor prikkels. Maar ook een diep verlangen naar voorspelbaarheid, en moeite met het inschatten van sociale situaties. In dit artikel bespreken we hoe mijn angst zich uiten toen ik jonger was en hoe ik ermee om kon gaan.

Hoe angst zich uit bij mensen met autisme

Mensen met autisme hebben vaak te maken met specifieke angsten. Dit kan angst voor sociale interacties, onverwachte situaties of veranderingen zijn . Maar ook heel concrete angsten, zoals angst voor het donker of het nemen van het openbaar vervoer.

“Donker” was een van mijn grootste angsten omdat ik dan niet kan zien wat er rond mij gebeurt, ook al staan de meubels stil. Ik moet kunnen weten wat er op die plaats is en waar ik ergens ben. “Met mijn eigen ogen kunnen zien en niet als ik ze open, helemaal niks te zien krijg.” Ik besefte heel goed dat ik elke dag te maken had met verschillende angsten die voortkwamen uit een laag zelfbeeld en negatieve gedachten over alles in het leven. Een voorbeeld hiervan is een lijnbus nemen, wat me een benauwd gevoel geeft en ervoor zorgt dat ik gespannen ging reageren. Mijn angst had ook te maken met het niet weten wat er gaat gebeuren en het gebrek aan controle over hoe mijn lichaam reageert op dat moment. “Ik voelde me machteloos tegenover mijn angsten, waardoor ik dagelijks lichamelijke klachten ervoer, zoals opstaan met een heel gespannen zenuwstelsel en zware migraineaanvallen.”
       
          In de nacht is de zon onder. Mensen gaan slapen.
          Geluiden verdwijnen en mijn hart bonkt om de stilte te sluiten.
          Het donker neemt het over wanneer ik mijn ogen sluit. Mijn spieren spannen zich samen op waarop ik reageer.
          Daar lig ik dan naar het donker te staren tot de vermoeidheid het overneemt.

Deze ervaring illustreert hoe sterk de behoefte aan controle en voorspelbaarheid kan zijn. Voor veel mensen met autisme is het moeilijk om zich veilig te voelen zonder een duidelijk beeld van hun omgeving. Het onzichtbare of onbekende kan overweldigend zijn en leiden tot intense angst. Zo heeft iedereen een emotie muur die ons overlevingsmechanisme aanstuurt waarbij het ook het fysieke welzijn meespeelt. Ons overlevingsmechanisme bestaat uit bepaalde fases zoals:

        Vechten: agressief reageren om onszelf te beschermen.
        Vluchten: proberen weg te komen van het gevaar. 
        Verstijven: bevriezen en niet weten wat te doen. 
        Niet reageren: volledig afsluiten van de situatie.

Bij mensen met autisme is de kans groot dat dit mechanisme overactief wordt door overprikkeling. Wanneer er te veel informatie op iemand afkomt zoals geluiden, geuren, licht of sociale verwachtingen . Dan is het brein niet meer in staat om deze prikkels goed te verwerken. Hierdoor raakt de balans zoek en neemt angst de controle over. Aan de andere kant zijn er ook mensen met autisme die minder angst ervaren en situaties eerder zonder vrees benaderen. Dit laat zien hoe divers autisme is. Angst is echter een veel voorkomend probleem en kan een enorme impact hebben op het dagelijks leven.

Hoe kun je omgaan met deze fasen?

Het is belangrijk om zowel de persoon zelf als de omgeving tools te geven om met deze situaties om te gaan. Hier zijn enkele tips:

1. Herken de signalen van overprikkeling

• Geïrriteerdheid of nervositeit.

• Vermijden van oogcontact.

• Behoefte aan terugtrekking of stilte.

2. Creëer een veilige en voorspelbare omgeving

Hulp bij goede routines, zoals een vaste dagindeling kan zorgen voor een gevoel van controle en veiligheid. Een app die hierbij kan helpen noemt : Mijn Eigen Plan. Probeer een duidelijke structuur te creëren en onverwachte veranderingen zoveel mogelijk te vermijden. Het gaat over het leren omgaan en aanpassen. Door een combinatie van bewustwording, aanpassingen in de omgeving en emotionele ondersteuning, kun je angst beter beheersen.

• Vaste routines. Denk aan schema’s.

• Voorspelbare dagindelingen.

• Een ruimte waar iemand zich kan terugtrekken.

3. Zorg voor ontspanningstechnieken

Ontspanningsoefeningen, zoals ademhalingstechnieken of mindfulness, kunnen helpen om angst te verminderen en het brein tot rust te brengen. Er zijn ook apps die speciaal ontworpen zijn voor mensen met autisme om stress en spanning te verlagen , zoals de app Headspace. Het is wel een betalende app maar als het een positief effect heeft dan neem je dit er wel bij.

4. Biedt professionele ondersteuning

Als angst en overprikkeling regelmatig voorkomen, kan professionele hulp zoals therapie of begeleiding bij autisme enorm helpen.

4. Praat over angsten en stress

Praten over je angsten kan verlichtend werken. Dit kan met een vertrouwde persoon, een therapeut of in een lotgenotengroep. Door angsten te bespreken, voelen ze vaak minder overweldigend. Een goede app die hiervoor bestaat noemt SAM en is speciaal ontwikkeld om stress patronen te herkennen en daarvoor tips te geven die van toepassing zijn op de persoon.

“Nothing in life is to be feared. It is only to be understood.’

Heb jij ervaring met overprikkeling of angst? Deel jouw tips en inzichten, samen kunnen we leren en ondersteunen.